طعم و بوی واژگان
واژگان هم مانند من و شما براي خود دنيايی و حس و حالي دارند. رنگی و بوی و خاصيتی دارند. طعم برخی واژه ها به چشم چشايی يكی خوش مي آيد و دل پسند است و در ذائقه ی ديگری ناگوار و دل گزند است.
ما براين باوريم، هر قلمرو و كار تازه ای زبان و واژگان ويژه ای دارد كه با زايش اثر ، همزاد است. به همين سبب، در اين سال ها كتاب های جديد فارسی دنيای تازه ای از كاربست واژگان را در ادبيات آموزش رسمی ، گشوده است. حرف تازه و طرح نو ، با خود عادت زبانی ويژه ای همراه دارد و البته اين حركت، آگاهانه و بخشي از اهداف زبان آموزشی و زمينه ساز رشد و گسترش دامنه ی زبان فارسی است. برای نمونه ، كلمه ی « خوانداری » را می توان نام برد كه برآمده از يك فعل پربسامد در پهنه ی زبان آموزی است و از ديد ساخت هم ، همانندان فراوانی دارد. به نمودار ساختی واژاگان زير ، بنگريد كه همه فرايند ساختاری يكسانی دارند:
مصدر |
بن ماضی |
پساوند اسم مصدر ساز « ار » |
پساوند صفت ساز «ی» |
واژه ی ساخته ده (صفت نسبی) |
ديدن |
ديد |
ار |
ی |
ديداری |
شنيدن |
شنيد |
ار |
ی |
شنيداری |
گفتن |
گفت |
ار |
ی |
گفتاری |
خواندن |
خواند |
ار |
ی |
خوانداری |
نوشتن |
نوشت |
ار |
ی |
نوشتاری |
گروه زبان و ادب فارسی